Stekense kapellenroute 2021

Luc De Brant  en Edy Hofman

 

 

Naar aanleiding van  de Stekense kapellenroute werd deze pagina opgemaakt.

In samenwerking met de H.Helenaparochie, de heemkring en het Gemeentebstuur.

Affiche
 
O.L.Vrouw Van Vlaanderen

Bewerkt door Reinoud De Brant
 uitgevoerd gelegenheidskoor op 27 oktober 2014 Gemenos (FR).
(vrij van rechten)




 

Een boeiende ontdekking.

Een brochure van de fietsroute langsheen de Stekense kapellen is getekend en gedrukt en voortaan beschikbaar in de toeristische dienst en de plaatselijke kerken.

Het is zelfs voor doorgewinterde inwoners van de gemeente bijna onmogelijke alle kapellen op te noemen, en wordt het stotteren na de vijfde.

Wie geen binding heeft met deze bescheiden merktekens in onze leefwereld gunt ze nauwelijks nog een blik. Waarom zou je, ze zijn toch allemaal hetzelfde. Maar is dat wel zo, ze lijken allemaal op een kapel, maar lijken niet op elkaar. Wie er in slaagt deze route te ronden, begrijpt pas wat ik hiermee bedoel.

Reeds eeuwen speelden kapellen hun eigen rol in de samenleving.
Het woord kapel is ontstaan uit het woord “kap” die bescherming biedt tegen regen of wind.

Soms vind een kapel haar oorsprong bij een heilige plaats waarbij heel vaak bomen een rol speelden. Kapellen waren wegwijzers in het toenmalige wegennet.
Een trefplaats voor geliefden, of overleg bij geschillen. Soms zelfs groeide een kapel uit tot een grote kerk of basiliek. Nu vallen ze niet meer op tussen al die grote huizen.

Al is de historiek meer dan 1500 jaar oud, ze blijven kwetsbaar.

Tijdens de beeldenstorm verdwenen ze, om dat het afgoderij zou zijn.
Tijdens de Franse Bezetting (1794-1815) werden kapellen vernield.
Geen enkele overleefde in Stekene deze razernij, tenzij de 'Lesten Stuiver'.

Nadien kwamen ze terug, schoorvoetend, aan een boom of op een staak.
Een plaats waar de buurt bijeen kon komen.
Waar lief en leed werd gedeeld, waar het nieuws nog van hand naar hand ging.
Bij een geboorte, huwelijk of sterfgeval. Bij voorspoed en ontij werd gebeden op een goede afloop.

Watsapp groepjes, net zoals nu.

 

Kapellen zijn de laatste getuigen van een bloeiende buurtwerking, het kleinste erfgoed in ons openbaar domein.

De grootste kapellen in de route vertellen zelf hun verhaal, en is er informatie ter beschikking binnen in. Voor de kleinere kan je onderaan in de beschrijving reeds meer vinden.








 

Een boeiende ontdekking

In de onderstaande link krijgt u een eerste indruk van de route.

De route van Stekene in google maps.

De route van Stekene in windy.

Voor smartphone kml bestand klik met rechter muis, en kies 'opslaan als'.

Brochure recto A3 


Brochure verso A3

 

 

 


Stekense kapellenroute

 Beschrijving.

Inleiding:

Waar men ga langs Vlaamse wegen

Oude hoeve, huis of tronk,

Komt men U, Maria, tegen,

Staat Uw beeltenis te pronk….

 

De zwanen in Brugge  beschermen de stad van de ondergang.

Hetzelfde kan men wel zeggen over de kapelletjes in Vlaanderen. Na de Franse Revolutie waren alle kapellen in Stekene, tenzij de kapel aan de Lesten Stuiver, verdwenen of vernield. Van deze vernieling zijn in Stekene vandaag nog altijd sporen te vinden.

 

Een Kapel, is geen kerk.

Het woord kapel is afgeleid van kap uit het latijn, cap, een soldatenmantel die door Sint Maarten in tweeën gesneden om aan een bedelaar te geven. De eerste kapelletjes werden opgericht ter ere van O.L.Vrouw en St-Maarten en ontwikkelden zich doorheen de tijd van een afdakje naar een heus gebouw. Daar is dus de naam van afgeleid. Heiligdommen langsheen plaatsen en wegen bestonden al veel eerder.

Kapellen staan dichter bij de volksdevotie, en er is ook een spreekwoord dat ernaar verwijst. “Waar ons heer een kerk bouwt, bouwt de duivel er een kapel naast”.

 

 

De route is zodanig beschreven dat je vanbij iedere kapel kan starten, zonder er eentje te vergeten. Dat de beschrijving begint in Klein-Sinaai, is logisch. Waar vind je meer kapellen in, dan op deze kleine plaats.

 

De meeste kappelletjes vertellen zelf hun geschiedenis en waar dat nog niet is zullen we snel iets aan moeten doen.

 

Kerk O.L.Vrouw Onbevlekt -Ontvangen. Klein-Sinaai. (1853)

Open iedere zondagnamiddag in de zomer.

 

Grot O.L.Vrouw van Lourdes.

Ieder jaar op de 1ste zondag van maart fietszegening.

 

Beeweg O.L.Vrouw van zeven weeën in Klein-Sinaai.

Zeven kapelletjes vormen een beeweg die loopt van de kerk via de Kasteelstraat, Abelendreef, Ommegang en dan langs de Pannenhuisstraat tot aan de 7de kapel O.L.Vrouw van Troost in de Pannenhuisstraat.

Ontstaan door de herderlijke ijver van E.H. Pastoor Muyshondt tussen 1872-1876 en door de schenkingen van de trouwe parochianen.

 

Kasteelstraat Kerkhof: Kapel 1 O.L.Vrouw van 7 Weeën.

Opdracht in de Tempel en profetie van Simeon.

 

Kasteelstraat richting Noord: Kapel 2 O.L.Vrouw van 7 Weeën.

Vlucht naar Egypte.

 

Hoek Kasteelstraat- Abelendreef: Kapel 3 O.L.Vrouw van 7 Weeën.

Jezus in de tempel.

 

Sla Abelendreef rechts in.

 

Hoek Ommegangdreef; Kapel 4 O.L.Vrouw van 7 Weeën.

Calvarieberg.

 

Sla Ommegangdreef in.

 

Ommegangdreef na 200 m; Kapel 5 O.L.Vrouw van 7 Weeën.

Stabat mater.

 

Volg de dreef tot Kruispunt met Pannenhuisstraat.

 

Hoek Pannenhuisstraat: Kapel 6 O.L.Vrouw van 7 Weeën.

Kruisafneming.

 

Sla Pannenhuisstraat rechts in.

 

Pannenhuisstraat 37: Kapel 7 O.L.Vrouw van 7 Weeën.

Lees vooral aandachtig de tekst boven de ingang.

Volgens de legende zou Boudewijn van Bocla rond 1175 in de Pannenhuisstraat een visioen gehad hebben van O.L.Vrouw die hem vroeg om hier een klooster te bouwen. 

 

School Tuimelaar; Tussen de gebouwen zit een kapelletje geprangd dat niet meer gebruikt wordt. St-Niklaas van Tolentijn.

 

Terug aan de kerk; rij richting Noord naar de Abelendreef.

 

Sla de Abelendreef in en blijf deze volgen tot aan de Hinnenstraat en sla rechts af.

 

Volg de Hinnenstraat. Wij rijden voorbij de Kappellestraat, evenwel zonder kapel, en rijden tot de Bergstraat, sla rechtsaf.

 

Na 40 m staat het kapelletje van d Berg, O.L.Vrouw van Salette.

Merkwaardig beeld, uit het bedevaartsoord in de Franse Savoye.

Ten Berg -  Bergstraat 

Kapel O. L. Vrouw van Salette. In het jaar 1854 - 't was toen dat het wonder gebeurde Het jaar tevoren was er te St. Niklaas ook blijdschap geweest, over een eerbewijs aan O. L. Vrouw van Salette gebracht. Wij lezen daar immers « 1853 Den 9 Maert is er in de kapelleken der arme Klaren alhier een uitmuntend altaarstuk plaatst, verschijning der H. Maagd op de Alpische bergen. ». Deze kapel is een statig gebouw te midden der bosstreek, langs de breede, zandige baan. Op een grondvlak van 3,5 X 5 m. rijst het op met zijn rondbogige deur en vensters, met zijn zwaar torentje en wekbel, eenvoudig en ernstig.

Opnieuw gebouwd in 1911 ter vervanging van het oude en gerenoveerd in 1955.   

 Bron: De Inventaris van het Bouwkundig Erfgoed, nummer ID 15506. Jozef Van Vlierberghe De Kapellen in het Waasland 1938 p.365.

 

 

Keer terug naar het kruispunt en sla rechtsaf, Bergstraat en blijf volgen.

 

Aan splitsing Prinsenstraat-Hazenhoekstraat

 

Volg Prinsenstraat tot de Heistraat.

 

Sla rechtsaf tot de Verkenstraat.

 

Aan het kruispunt met de Verkenstraat staat de volgende kapel.

 

Kapel O.L.Vrouw der Kristenen.

Gebouwd door de Boerinengilde t.g.v. 25 jaar bestaan (1911-1936) en gerenoveerd in 2017.

 

Rij de Verkenstraat in, tot het einde, en rij dan de Nachtegaalstraat in naar links.

(Rechts is de Teerlingstraat.)

 

Tot kapel H.Antonius.

 

Rij van hieruit naar de tunnel onder de Expresweg E34.

 

Sla na de tunnel linksaf richting Hellestraat.

 

Sla de Nachtegaalsstraat in.

 

Aan kruispunt met de Polderstraat begint de Hellestraat. Rij Tot huis nr 27.

 

Kapel De Reecke.

Op 5 mei 1956 werd deze kapel ingewijd door Deken E.H. Zaman en pater Ildefons van Eksaarde. Hier stond vroeger een grotere kapel, die ook gebruikt werd om de mis te lezen en onderwijs te geven. Geraakte in verval door de bouw van een school en een kerk in 1912.

 

Rij terug naar de Polderstraat. Sla de Polderstraat in.

 

Na 500 m, aan splitsing Korte Dweerstraat en Koornaarstraat.

 

Sla rechtsaf in de Zandstraat en rij tot  de Kemelstraat.

 

Op het kruispunt een staakkappelletje.

 

Sla nu de Kemelstraat rechts in.

 

Kruis de Hellestraat en rij de Breedstraat in tot nr 39.

 

Kriekeskapel: Gebouwd in 1880 en heropgebouwd in 1980.

 

Een stenen aandacht heeft in wit

Uw moedercirkel volgemaakt,

Uw kind, zoon van leven,

geborgen, moederlijk bewaard.

 

Gij lacht hier al gelovig lang

Naar ons, het volk van uw geduld

Wij komen hier maar spreken bang

Van eerste en van tweede schuld.

 

In 1981 kwam deze in de plaats van een beschadigde kapel uit 1880 na een aanrijding. De toenmalige pastoor van de Hellestraat, E.H. Van Overloop ontwierp deze en bouwde deze samen met een metser. De pastoor maakte het Mariabeeld in witsteen, en vormelingen in composietsteen de sacramenten en de parochie. Boven het kruis dat afkomstig is van de vorige kapel. Deze kapel werd ingewijd door Mgr Bernard Mels.

 

Sla deze wegel in, die veranderd in een fietspad, tot aan de kerk.

 

 Kerk O.L.Vrouw van Bijstand. 1912

Open op dinsdag, donderdag, zaterdag en zondag van 10 tot 17 uur.

 

Na bezoek aan de kerk rij de Hellestraat links in.

 

Sla na 300 m links de Voorthoek in.

 

Blijf de Voorthoekstraat volgen over 900 m tot Kapel.

 

Kapel van de Voorthoek.

1956: D'haenens uit Sint Niklaas schenkt een perceel

grond op de Trompe (Voorthoekstraat) om ook daar een Kapel op te richten.

Op maandag 15 augustus 2016, Maria Tenhemelopneming, waren ruim 100 gelovigen samen aan de herstelde Mariakapel op de hoek van de Voorthoek- en de Bosstraat.

Goed om weten:

Deze kapel werd door wijkbewoners in de jaren vijftig opgericht. Dit ter gelegenheid van de “missies”, die in de parochie Hellestraat gehouden werden. Vele jaren werd er in de maanden mei en oktober tot Maria gebeden met als voorbidsters Margriet Van Hooste en Margriet Lageuse. Op de vooravond van een begrafenis van een buurtbewoner kwam men ook samen om de rozenkrans te bidden en de familie te steunen.

 

Vervolg uw route en blijf de Voorthoekstraat volgen over 300 m tot aan de Tromp.

 

Wees voorzichtig, sla rechts af en na 50 m: stap af en kruis de baan.

 

Rij vervolgens de wegel in Kapel Tromp.

 

Volg de wegel 300 m tot aan de Tromp kapel O.L.Vrouw van Lorette.

Te midden van het veld een vrij grote bakstenen kapel omringd door linden, in 1883 opgetrokken door de familie Dirix. Rechthoekige plattegrond met driezijdige absis.

Het Lieve Vrouw beeld werd meegebracht van uit Italië na de huwelijksreis van de familie Dirix.

Nog ieder jaar op O.L.Heer Hemelvaart komt de familie naar Kemzeke om hier aan de kapel met zang een bidstonde te houden.

Het lieflijke Trompkapelletje uit 1883, omringd met linden in het Stropersbos, werd na een spannende nek-aan-nekrace verkozen tot het ‘Mooiste Plekje van Kemzeke’. Het kapelletje, haalde met 146 stemmen een klinkende overwinning binnen. Het romantische water in het Stropersbos werd eervol tweede met 123 stemmen. De twee plekjes in de Stropers lieten de andere finalisten ver achter zich.

 

Blijf nu de kerkwegel volgen tot de Paepe straat.

 

Op het einde linksaf, Koestraat.

 

Volg de Koestraat.

Eerste splitsing rechtsaf, de linkse wegel is afgesloten voor fietsers.

Even verder wordt de wegel afgesloten door een bareel. Sla de wegel links in, hier is fietsen wel toegestaan. Rechtdoor is verboden voor fietsers. Volg dit fietspad, wijk niet af van het fietspad tot de spoorzate Mechelen-Terneuzen.

 

Sla rechts af, en volg deze spoorzate richting zuid, St-Gillis-Waas.

 

Kruis de E34 (onderdoor) dan de Reepstraat, dan de Stationstraat, en tenslotte de Aststraat.

 

De volgende straat is de Heerweg.

Sla aan de Heerweg rechts in.

 

Volg de Heerweg tot de Twistkapelletjes.

Na iedere twist, komt de verzoening.

“De Twistkapelletjes hebben een unieke geschiedenis. Vroeger stond hing hier één
kapelletje aan een boom. (O.L.Vrouw van de Heerweg).
Tot 1800 werd het offergeld uit de kapel gebruikt om missen te lezen in beide parochies. Met de Franse Revolutie werden kapellen staatseigendom, waarop het OCMW van Sint-Pauwels zich aan het begin van de negentiende eeuw niet enkel de kapel maar ook de offergelden toe-eigende. Zo misliep de parochie van Kemzeke de nodige inkomsten. Zeker toen bleek dat de kapel op grond van Kemzeke stond. De offeblok werd regelmatig opengebroken of vervangen. Om de ruzie tussen beide gemeenten te temperen, besloot de pastoor van Sint-Pauwels in 1805 om een tweede kapel op te hangen  juist over de grens, één kapel voor elke parochie. Pas veel later volgde de stenen kapellen. Vandaag staan de kapelletjes harmonieus tegenover elkaar.

Blijf de Heerweg volgen naar Kemzeke.

 

Aan het Kruispunt met de Kerkwijk.

 

Kapel van de Molenwijk.

 

Zoek nu de weg naar de kerk.

 

Kerk H. Jacobus de meerdere. Alle dagen open van 10-17 uur.

 

Rij langs Kemzekedorp naar de lichten.

 

Kruis de provinciale baan.

 

Na 50 m ligt de Kapel O.L.Vrouw van Lourdes.

 

Volg de Regentiestraat tot Stekenestraat. Sla rechtsaf.

 

Volg de Stekenestraat tot de Nieuwstraat.

 

Blijf de Nieuwstraat volgen, aan het kruispunt met de Zavelstraat, links houden.

 

Volg de Nieuwstraat tot de Polenlaan.

 

Sla de Polenlaan rechts in tot Oost-Eindeken.

 

Kapel O.L.Vrouw van het H.Hart.

Gebouwd in 1876 en gerenoveerd 1981.

 

Keer uw weg, en rij naar de kerk van Stekene.

 

H.Kruiskerk alle dagen open van 10-17 uur.

 

Sla de Kerkstraat in.

 

Na 100 m sla links de Sparrenhofdreef in.

 

Op het einde van de straat staat de kapel van de Sparrenhofdreef.

 

Sla op het einde links af, Molenbergstraat.

 

Rij tot het einde.

 

Sla rechts af.

 

Na 100 m, sla links af in het smalle baantje naar het Zomerhuis.

 

Op het einde ligt de spoorzate (St-Gillis- -Moerbeke.)

 

Hier moeten we even heen en weer naar de kapel van de Bormte.

Sla daarom links af tot het kruispunt met de Bormte.

 

Sla rechts af en volg de Bormte tot na de S-bocht.

 

Bormte Kapel O.L.Vrouw van de Rozenkrans

Bouwjaar 1949. Verplaatst in 2015.

 

 

Rij terug naar de scherpe bocht, en sla hier links, in de Meersstraat.

Volg deze tot na de bocht en sla de Damstraat rechts in.

Rij tot de brug over de Molenbeek, en volg het fietspad rechts naast de Molenbeek.

Even verder loopt de Molenbeek in de Stekense vaart.

Blijf het fietspad volgen langsheen de vaart.

Rij in de Kaaistraat tot de brug van de spoorzate en sla links in.

Volg de spoorzate tot het volgend kruispunt met Bosdorp.

Sla rechts af.

 

Na 100 m de Kapel van Bosdorp .

Onze lieve Vrouw Onbevlekt Ontvangen.

Bouwjaar 1854. Gerenoveerd 1998

 

Rij nu de Zeshoekstraat in.

 

Na 500 m links de Vijdt kapel.

Deze is niet toegankelijk en toegewijd aan O.L.Vrouw van Lourdes.

 

Volg uw weg tot het kruispunt met de Hamerstraat, met een bescheiden kapelletje.

 

Op de zandrug daartegenover stonden molens van de abdij van Boudeloo.

 

Volg de Wildernis tot de scherpe Bocht, het kruispunt van Zwarte Heistraat,  Bergstraat en de Vennegijzenstraat.

 

Rij de Vennegijzenstraat (zandweg) in tot de splitsing. (Eerste wegel rechts is verboden toegang. De tweede wegel rechts is de Poliaanstraat. Geen aanwijzing.)

 

Volg de Poliaanstraat. (zandweg)

 

Op het einde kom je in de Polken aan de Vrijdagmarkt.

 

Sla rechts in, tot de Wittingstraat.

 

Polken Kapel O.L.Vrouw van de goede Raad.

1961 t.g.v. 50 jaar Boerinnen gilde.

 

Rij nu links de Wittingstraat in tot de spoorzate.

 

Rij de spoorzate rechts op.

 

Na 200 m aan overweg Lesten Stuyver rechtdoor.

 

Na 400 m aan overweg Kasteelstraat, sla de Kasteelstraat in tot de kerk.

 

Kerk Klein-Sinaai: O.L.Vrouw van Lourdes. Open op zondagnamiddag.

 

Tenslotte werden twee kappelletjes niet aangedaan. Dat van de H.Jozef in St-Jozefslaan en dat van St-Rochus op het Oost-Eindeken. 

 

© Luc De Brant 2021.

 

Bronnen: heemkring d’Euzie.

Archief Parochie H.Kruis Stekene, H.Jacobus Kemzeke, O.L.Vrouw Onbevlekt Ontvangen Klein-Sinaai, O.L.Vrouw van Bijstand Hellestraat.

Jozef Van Vlierberghe De Kapellen in het Waasland 1938.